Fotoğraf: Eduardo Munoz Alvarez
sahip olabilirim eski Başkan Donald Trump’ın federal suçlamalarla suçlandığı haberi geldiğinde tuhaf, hayvansı bir sevinç yuhası attı. Trump’ın özünde, uzun zaman önce her zaman verilen okumayı yapan tüm eski çocukları çıldırtan bir şey var, sadece tembel kabadayı sınıf arkadaşlarının zengin babaları sayesinde Ivy League’e girdiklerini görmek için. “Sonunda kurallara uymamanın bedelini ödüyor” diye düşünüyoruz.
Yine de, New York Times’tan bunun “ilk kez eski bir ABD başkanının federal suçlamalarla karşı karşıya kalması” olduğunu duymakta çelişkili bir şeyler var. Washington Post, “GOP lideri olarak siyasi deprem artık DOJ tarafından suçlanan ilk eski başkan” diyen bir alt başlıkla aynı noktaya değindi.
Hiçbir ABD başkanının görevden alınmadığını, hüküm giymediğini ve görevden alınmadığını gerçekten düşünürseniz, endişeniz artabilir. Richard Nixon görevden alındı, ancak Senato tarafından yargılanamadan istifa etti. Bill Clinton görevden alındı ve Trump (iki kez) görevden alındı, ancak her ikisi de Senato davalarında beraat etti.
Bu nasıl olabilir? Trump son derece kötü ve dürüst olmak gerekirse, bugün hala “HAKSIZ!” diye bağırdığını hayal ettiğim için gülümsüyorum. New Jersey golf sahasındaki sincaplarda. Ancak Amerikan tarihinde potansiyel sonuçlarla yüzleşmeyi hak edecek kadar kötü niyetli davranan tek başkan olduğuna inanmak hiç mantıklı değil.
Bunu anlamak için Agatha Christie’nin 1934 tarihli “Doğu Ekspresinde Cinayet” adlı gizemini okumak isteyebilirsiniz.
Romanda, dedektif Hercule Poirot İstanbul’da ünlü trene biner. Birinci ve ikinci sınıfta sadece 14 yolcu var. İkinci gece, tren büyük bir rüzgârla oluşan kar yığını nedeniyle Hırvatistan’da durmak zorunda kalır ve ertesi sabah, kamarasında Samuel Ratchett adlı bir iş adamının ölü bulunması, katilin hala gemide olması gerektiğini gösterir.
Kanıt özeldir. Ratchett 12 kez bıçaklandı, ancak bazı yaraların sağ elini kullanan biri tarafından açıldığı ve bazılarının da solak biri tarafından açıldığı görülüyor. Bazıları son derece güçlü birinden, bazıları zayıf birinden geldi. Ve diğer ipuçlarından oluşan bir yaylım ateşi, trende farklı şüphelilere işaret ediyor.
Poirot her şeyi düşünür ve ardından demiryolu hattının üst düzey yöneticisi olan arkadaşıyla birlikte tüm olası şüphelileri bir araya toplar. Davanın iki teorisini öne sürüyor:
1. Kurban, artık trende olmayan, bir şekilde trene binen ve fark edilmeden kaçan biri tarafından öldürüldü.
2. Ratchett herkes tarafından öldürüldü. Tüm yolcuların onu öldürmek için bir nedeni vardı, her biri onu bıçakladı ve hiç kimse rasyonel olarak diğerlerinden ayrı sorumlu tutulamaz.
Poirot, hangi teorinin en mantıklı olduğuna arkadaşının karar vermesine izin vereceğini söylüyor. Arkadaşı kısa bir süre düşündükten sonra, bilinmeyen yabancı olması gerektiğini söyler ve bunu polise söyleyecektir.
Bu, Amerikan siyasetinin – ve genel olarak siyasetin – minyatürüdür ve toplumların büyük suçların faillerini cezalandırmasının neden neredeyse imkansızdır: Büyük ölçekte korkunç olan her şey, geniş seçkinlerin onayını ve katılımını gerektirir. Büyük kötülükler söz konusu olduğunda, en başta bunun olması için tepedeki çoğu insanın suçlu olması gerekir. Ve böylece herkes bundan paçayı sıyırır.
Vietnam Savaşı’nı düşünün. Bundan en çok Lyndon Johnson ve Nixon sorumluydu, Çinhindi’nde belki iki ila dört milyon insanı öldürdüler. (Daha kesin bir sayıya sahip değiliz çünkü öğrenmek için ciddi bir çaba gösterecek kadar hiçbir zaman yeterince önemsemedik.)
Ancak, herhangi bir seri katilin hayal edebileceğinden çok daha fazla olan bu ceset sayısına ulaşmak, açıkça bu iki başkandan çok daha fazla insanın katılımını gerektiriyordu. Herhangi bir meşru adalet süreci nasıl hüküm giyebilir? Sadece Johnson ve Nixon? Tonkin Körfezi Kararı Temsilciler Meclisi’nde 416-0 ve Senato’da 88-2 kabul edildi. Kongre, savaşı yıllarca finanse etmek için olumlu oy kullandı.
Ya da 4,5 milyon kişinin ölümüne neden olmuş gibi görünen teröre karşı savaşı ele alalım. 11 Eylül sonrası Askeri Güç Kullanma İzni Kongre’den geçti ve yalnızca tek bir Meclis üyesi buna karşı oy kullandı. Bernie Sanders bile evet oyu verdi. Meclis’in 296 üyesi ve 77 senatör Irak’la savaş lehinde oy kullandı. “Doğu Ekspresinde Cinayet”te olduğu gibi çok sayıda kişi tarafından bıçaklandı.
Bu dinamik, bir toplum fethedildiğinde bile bir dereceye kadar geçerlidir. Nürnberg yargılama süreci, en ünlü Nazi yetkililerinin ötesinde kovuşturmalar içeriyordu. Ancak 3.000’den fazla potansiyel vakanın çoğu düştü ve 1950’lerde hapse mahkum edilenlerin neredeyse tamamı serbest bırakıldı – çünkü ABD’nin Almanya’yı yönetmemize yardım etmesi için Alman seçkinlerine ihtiyacı vardı. Japon savaş suçlularının davaları, aynı nedenlerle, İmparator Hirohito’nun açıkça herhangi bir sorumluluktan dışlanmasıyla, daha da az önemliydi.
Bununla birlikte, toplumların kendi başlarına veya küçük bir ahbap çevresi ile büyük figürlerin işlediği küçük suçları ele alması bazen mümkündür. Muhtemelen Trump’ın en önemli suçu, Yemen’de yüzbinlerce insanın ölümüne yol açan Suudi savaşına verdiği destekti. Ancak Trump, suçunu ABD siyasi sisteminin büyük bir kısmıyla paylaşıyor, bu yüzden sorun değil. Stormy Daniels’a çelme takan sus parası ve gizli belgelerin yanlış kullanımı.
Özellikle bana getirdikleri utanmaz zevk göz önüne alındığında, Trump’ın sorunlarından herhangi birinin zevkini almaktan nefret ediyorum. Neler olduğuna bakmanın ve sistemin çalıştığına inanmanın cazibesini anlıyorum. Sorun şu ki, bu doğru: Sistem çalışıyor – adalet sistemine benzeyen hiçbir şey yok.
